Werknemers met IBD

Hebt u iemand in dienst die heeft aangegeven colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn te hebben (uw werknemer kan ook de term ‘inflammatoire darmziekte’ of de afkorting ‘IBD’ hebben gebruikt)? Dan vraagt u zich nu wellicht af wat dat voor aandoening is en wat die aandoening zal betekenen voor uw werknemer en het werk dat hij of zij kan doen.

Om uw werknemer goed te kunnen steunen en het meeste uit jullie arbeidsrelatie te halen, is het om te beginnen belangrijk dat u weet wat de aandoening inhoudt.

Op deze pagina kunt u lezen:

• wat inflammatoire darmziekten zijn;
• wat voor gevolgen de aandoening voor uw werknemer kan hebben;
• hoe jullie ervoor kunnen zorgen dat uw werknemer, misschien met enkele minimale aanpassingen, goed kan blijven werken en zijn of haar potentieel optimaal kan benutten;
• hoe u kunt helpen en hoe jullie kunnen samenwerken.

De meeste mensen met IBD leiden gewoon een productief bestaan, en veel van hen werken fulltime. Zoals bij elke chronische aandoening kan het ook bij IBD enorm helpen als u begripvol bent en met enkele aanpassingen de werkomstandigheden iets beter afstemt op de gezondheidstoestand van de werknemer.

Wat is IBD?

De afkorting IBD staat voor ‘inflammatory bowel disease’, in het Nederlands ‘inflammatoire darmziekten’ genoemd. Dit is een chronische (aanhoudende) aandoening waarbij het spijsverteringsstelsel ontstoken raakt.

Inflammatoire darmziekten blijven levenslang aanwezig, en kunnen op niet te voorspellen momenten opvlammen of juist verbetering laten zien. Veel mensen met IBD hebben lange perioden waarin ze weinig of geen symptomen hebben.

Wat zijn de symptomen van IBD?

Mensen met IBD hebben niet continu klachten. Bij de meeste mensen worden perioden waarin ze zich relatief goed voelen (ze zijn dan ‘in remissie’), afgewisseld met perioden waarin de aandoening verergert (opvlammingen). Bij een opvlamming kunnen de volgende symptomen optreden:

• buikpijn;
• aandrang voelen om naar de wc te gaan, en/of vaak naar de wc moeten gaan;
• diarree (soms met bloed erbij);
• extreme vermoeidheid;
• misselijkheid en braken;
• verminderde eetlust;
• afvallen.

Wat IBD niet is…

• IBD is niet hetzelfde als het prikkelbare darmsyndroom (PDS), waar een groter aantal mensen aan lijdt.
• IBD is niet besmettelijk.

Hoe wordt IBD behandeld?

IBD is een chronische (aanhoudende) aandoening, en moet dan ook aanhoudend behandeld worden. De meeste geneesmiddelen die bij IBD gebruikt worden, helpen om de opvlammingen onder controle te houden, zodat patiënten gewoon hun dagelijkse dingen kunnen blijven doen (mits zij hun geneesmiddelen trouw volgens het voorschrift van hun arts gebruiken).

Bij elk geneesmiddel bestaat uiteraard kans op bijwerkingen. Iemand met IBD kan last krijgen van de volgende bijwerkingen:

• aanzienlijke gewichtstoename;
• ronder worden van het gezicht;
• acne;
• stemmingswisselingen;
• extreme stemmingswisselingen (afwisselende perioden van euforie en depressie);
• hoofdpijn;
• misselijkheid;
• griepachtige symptomen;
• verhoogde kans op infecties (bijv. een verkoudheid of griep).

Zal mijn werknemer vanwege de IBD zijn/haar werk minder goed kunnen doen?

De meeste mensen met IBD kunnen gewoon fulltime werken. Volgens verschillende onderzoeken vinden mensen met IBD het juist heel belangrijk om naar hun werk te blijven komen en hun werk goed te blijven doen. Meer dan de helft van de ondervraagde patiënten gaf aan extra hun best te doen op hun werk, om zo eventuele tekortkomingen als gevolg van hun IBD te compenseren. De patiënten die aangaven zich op dat moment gezond te voelen, hadden een betere arbeidsproductiviteitsscore dan mensen uit de algemene, gezonde populatie.

Wat kan ik doen om mijn werknemer te steunen?

Het is goed om u te verdiepen in IBD en de mogelijke gevolgen ervan voor uw werknemer. Door hier vervolgens met uw werknemer over te praten, kunnen jullie samen bekijken hoe er het best mee omgegaan kan worden.

Als uw werknemer zich gesteund en begrepen voelt, is er een grotere kans dat hij/zij graag komt werken en zich verantwoordelijk voelt ten opzichte van het bedrijf en de collega’s.

Ook de onderstaande zaken kunnen uw werknemer wellicht helpen.

• Goede toegang tot een toilet: mensen met IBD moeten soms plotseling snel naar de wc. Het kan daarom prettig voor ze zijn een werkplek vlak bij een toilet te hebben. U zult begrijpen dat ze zich vaak ook zorgen maken om geurtjes en geluiden die tot gênante situaties kunnen leiden. Zulke zorgen kunnen heel wat stress met zich meebrengen.
• Geschikte toiletten: vaak is het zo dat toiletten op het werk weinig privacy bieden en slecht geventileerd zijn. Als dat in jullie situatie ook zo is, voelt uw werknemer zich misschien minder opgelaten als hij/zij een toilet in een aparte, afgesloten ruimte, bijvoorbeeld een invalidentoilet, kan gebruiken.
• Flexibele werkafspraken: als dat mogelijk is, kan het helpen om flexibele werktijden af te spreken waarbij uw werknemer in het geval van klachten minder kan werken, en de gemiste uren kan inhalen wanneer hij/zij zich weer beter voelt. Ook kan het soms helpen als de werknemer wat later mag beginnen met werken, en de gemiste uren op een ander moment mag inhalen. Er zijn werkgevers die hun medewerkers extra uren laten ‘sparen’, die vervolgens naar behoefte als vrije uren kunnen worden opgenomen.
• Het gevoel gesteund te worden op het werk: als collega’s of mensen in een team elkaar steunen, zal dat niet alleen goed zijn voor de teamgeest, maar kan dat ook hun productiviteit ten goede komen. Dit geldt natuurlijk in elke situatie, en staat los van het feit of iemand IBD heeft. Zorgen voor een goede onderlinge sfeer hoort bij een goede aansturing van het personeel en helpt om toegewijde medewerkers aan te trekken en vast te houden.
• Onder werktijd naar een arts of ziekenhuis mogen gaan: het is belangrijk om werknemers de gelegenheid te bieden onder werktijd naar hun arts of ziekenhuis te gaan (zonder dat dit in mindering wordt gebracht op hun vakantiedagen).
• Bijstellen van arbeidsproductiviteitsdoelstellingen: het is verstandig de effecten van ziekteverzuim of vermoeidheid in te calculeren.
• Thuiswerken: door werknemers de mogelijkheid te bieden thuis te werken, kunt u vermoeidheidsklachten verminderen en uw werknemers het gevoel geven dat u het beste met ze voor hebt, vooral op momenten dat ze zich niet goed voelen.

Wat moet ik precies doen?

Bepaal in overleg met uw werknemer hoe u hem/haar zo goed mogelijk kunt helpen. Spreek een moment af om te bespreken hoe jullie de situatie gaan aanpakken. Vraag uw werknemer of hij/zij iemand anders bij het gesprek aanwezig wil hebben, bijvoorbeeld een bedrijfsarts of een HR-medewerker.

Het is mogelijk dat uw werknemer de IBD-symptomen enige tijd verborgen heeft gehouden, en daar flink mee gezeten heeft. Het kan dan een grote opluchting zijn om er open met u over te kunnen praten. Als u respectvol en begripvol met de situatie omgaat, is de kans het grootst dat jullie tot een oplossing komen die voor jullie beiden gunstig uitvalt.

U zou het gesprek op de onderstaande manier kunnen aangaan.

• Leg uit dat u graag alvast wat zaken wilt bespreken, om te voorkomen dat jullie op het moment dat uw werknemer uw hulp nodig heeft nog op stel en sprong oplossingen moeten bedenken. Beloof uw werknemer dat u de situatie respectvol en vertrouwelijk zult behandelen.
• Vraag uw werknemer met welke dingen hij/zij moeite mee heeft als gevolg van de IBD.
• Bespreek op welke manier u hem/haar daarbij kunt helpen (bijv. flexibele werktijden of betere toegang tot een toilet).
• Spreek af wat te doen in geval van ziekteverzuim (hoe zult u contact opnemen met uw werknemer, is er een artsenverklaring nodig, enz.).
• Spreek een re-integratieprocedure af voor het geval de werknemer lang achtereen ziek thuis heeft gezeten.
• Bespreek op welke manier collega’s even kunnen invallen als uw werknemer geregeld naar het toilet moet (indien zijn/haar werk dan moet worden overgenomen).
• Vraag uw medewerker of collega’s ook van de aandoening op de hoogte gesteld mogen worden en zo ja, op welke manier.

Door uw werknemer te blijven steunen en geregeld te bespreken hoe het gaat, kunnen jullie erachter komen welke aanpassingen het voor uw werknemer gemakkelijker maken om te blijven werken.

Het kan voorkomen dat iemand met IBD incidenteel langer ziek thuiszit dan normaal. Zo’n situatie kan zich voordoen bij een ernstige opvlamming of na een operatie vanwege de IBD. Werknemers vinden het vaak een eng idee om na hun ziekteverzuim weer aan het werk te gaan, zelfs als ze maar relatief kort thuis hebben gezeten. U kunt die onzekerheid verminderen door tijdens de afwezigheid in contact te blijven met uw werknemer.